Siedem twarzy Ignacego. Aktor był z niego kiepski, ale organizator znakomity

 

Aptekarstwo było mu pisane. Czy więcej było w tym zbiegu okoliczności, czy faktycznego przekonania Ignacego, że taka kariera zawodowa będzie dla niego najkorzystniejsza, tego nie wiemy. W momencie, w którym stał się pomocnikiem aptekarskim, zaczął rozwijać skrzydła i to nie tylko jako farmaceuta i przyszły przedsiębiorca.
 

Papierów nie miał czystych

Już trafiając w 1841 roku do rzeszowskiej apteki „Pod Czarnym Orłem” jako pomocnik aptekarski, Łukasiewicz traktowany był jako jednostka politycznie podejrzana. Jako inteligentny i sprawny pracownik apteki, mimo młodego wieku, w czasie pracy w aptece w Łańcucie Łukasiewicz został zwerbowany przez działacza Izby Demokratycznej, Tarłowskiego. Pod pozorem rozwijania wspólnej pasji: badania możliwości konstruowania wydajnych lampek oświetleniowych na bazie spirytusu, mężczyźni mogli się spokojnie spotykać i wymieniać informacje. Niestety, Łukasiewicz niewłaściwie wybrał do konspiracji kolegę z czasów gimnazjum. Ten, z niewyjaśnionych do końca przyczyn, wydał apteczną konspirację z Łańcuta. Mimo że Tarłowskiego uwięziono, Łukasiewicza nie spotkały żadne poważne konsekwencje, poza wpisem do dokumentów.

Przeniesienie się Łukasiewicza do Rzeszowa mogło być więc kojarzone z tą wpadką. Faktycznie jednak okazało się to dla młodego Ignacego nową szansą na jeszcze sprawniejsze działanie wśród patriotów.

 

Aktor był z niego kiepski, ale organizator znakomity

Jak się okazało, Łukasiewicz stał się szybko jedną z kluczowych postaci w rzeszowskim podziemiu. Apteka była znakomitym centrum logistycznym i informacyjnym. To doprowadziło go do pozycji osobistego nominata Edwarda Dembowskiego na Rzeszów.

Przez lata organizował spotkania, które pod pozorem grania lekkich komedii obyczajowych, faktycznie były mekkami kultury polskiej. Pomagał organizować spektakle teatralne, zachęcał skutecznie panie do udzielania się w kultywowanie tradycji i obyczajów polskich. Jak czytamy w opracowaniu Franaszka i in.:

Sam Łukasiewicz próbował swoich sił w sztuce aktorskiej, niestety scena obnażyła niedostatek talentu. Był on za to główną sprężyną teatralnych prób, które stanowiły znakomitą przykrywkę dla propagowania tajnych inicjatyw.

 

Łukasiewicz rozpoczął szeroko zakrojoną działalność konspiracyjną, która zaowocowała aresztowaniem. Stało się to tuż po balu karnawałowym, w którego czasie miało dojść do zgromadzenia i przekazania broni, która miała trafić do powstańców. Konspiracja została jednak zawczasu odkryta i na początku lutego 1946 roku Ignacego Łukasiewicza zaaresztowano w aptece „Pod Czarnym Orłem”. Szybko znalazły się zeznania obciążające Łukasiewicza, a ostatecznymi dowodami były m.in. broszury i rozprawki o filozofii, historii i patriotyzmie, które znaleziono w pokoju Ignacego.

Przeciągające się od chwili aresztowania postępowania w sprawie Łukasiewicza było typowe dla tamtego systemu. Łukasiewicz pozostał nieugięty w czasie przesłuchań i nie wydał konspiracji. Ostatecznie, po niemal dwóch latach przetrzymywania, jego sprawa została umorzona. Nie stało się to jednak bezwarunkowo. Łukasiewicz miał pozostać we Lwowie. Wiedział też, że władze nadal będą mieć go na oku i byle potknięcie może być dla niego fatalne.

 

Niebezpieczny osobnik trafia „Pod Złotą Gwiazdę”

W przypadku Łukasiewicza można mówić o ogromnym szczęściu. Mimo wielu ograniczeń, które się pojawiły, Łukasiewicz miał możliwość zatrzymać się u brata Franciszka, który ukończył już studia prawnicze i właśnie we Lwowie się osiedlił. Mimo wielu problemów (wszak papiery Łukasiewicza wcale nie były wzorcowe w oczach ówczesnych władz), Łukasiewicz trafił do apteki „Pod Złotą Gwiazdą”. Tu Łukasiewicz powrócił do mrówczej pracy. Rozwijał się intelektualnie i eksperymentował, pomagając ludziom.

Ambicje Ignacego sięgały jednak niezmiennie dalej. Starania o podjecie studiów nie były jednak łatwe, wszak póki co był przykuty do Lwowa. Studia farmaceutyczne, mimo, że wydawały się w zasięgu Łukasiewicza, wymagały przeprowadzki. Na to zaś władze nie chciały pozwolić, aż do czasu...

Dzięki wsparciu pracodawcy: Mikolascha oraz złożeniu rękojmi władzom, w 1950 roku Ignacy Łukasiewicz zamieszkał w Krakowie przy ulicy Grodzkiej, gdzie rozpoczął wymarzone studia.

 

No i co z tą lampą?

Jak Łukasiewicz poradził sobie na studiach i w jaki sposób trafił w końcu do Gorlic?

O tym opowiemy Wam już jutro!

 

Źródło info:

• Informator Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach im. I. Łukasiewicza, Gorlice 1981.
• Ku czci Ignacego Łukasiewicza, broszura Ignacy Łukasiewicz twórcą polskiego przemysłu naftowego,  wydane nakładem komitetu organizacyjnego obchodów roku jubileuszowego I. Łukasiewicza przez Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Krośnieńskiej 1972.
• Broszura Ignacy Łukasiewicz. Twórca przemysłu naftowego,  Gorlice 1982.
• Franaszek P., i in.,  Ignacy Łukasiewicz. Prometeusz na ludzką miarę, PIW, Warszawa 2021.