Czerniak w Małopolsce – rosnąca liczba pacjentów

Czerniak – nowotwór, którego nie można przegapić

Czerniak to złośliwy nowotwór skóry, rozwijający się z komórek barwnikowych. Jego charakterystycznym objawem są zmiany skórne, często pojawiające się na twarzy, plecach czy nogach. Niepokojące są jednak również znamiona występujące w mniej oczywistych miejscach – na błonach śluzowych, a nawet na powierzchni gałki ocznej.

To nowotwór, który w dużej mierze zależy od naszego stylu życia – zwłaszcza od stopnia ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Nadmierne opalanie, oparzenia słoneczne, brak ochrony skóry i oczu, częste korzystanie z solarium – to wszystko znacząco zwiększa ryzyko rozwoju choroby. Warto pamiętać, by unikać słońca w godzinach szczytowego nasłonecznienia (11:00–16:00), stosować kremy z filtrami UV przez cały rok i nosić nakrycia głowy oraz okulary przeciwsłoneczne z odpowiednim filtrem.

Samokontrola skóry ratuje życie

Jedną z najskuteczniejszych metod wczesnego wykrywania czerniaka jest regularna samokontrola skóry. Każda nowa zmiana, nieregularny pieprzyk, asymetria czy nagła zmiana koloru lub rozmiaru powinny być dla nas sygnałem ostrzegawczym. W takich przypadkach nie warto czekać – należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Pomocna może być tu zasada ABCDE:
A – asymetria zmiany,
B – nierówne brzegi,
C – niejednolity kolor,
D – średnica powyżej 6 mm,
E – ewolucja, czyli zmiana wyglądu znamienia.

Każda zmiana spełniająca choćby jeden z tych kryteriów zasługuje na ocenę dermatologiczną. Skierowanie do poradni dermatologicznej wystawi lekarz rodzinny, a w Małopolsce działa ponad 60 poradni współpracujących z NFZ. Ich adresy można znaleźć na stronie: gsl.nfz.gov.pl.

Leczenie czerniaka coraz bardziej nowoczesne

Małopolski Oddział NFZ od lat inwestuje w nowoczesne metody leczenia czerniaka. W samym tylko 2024 roku przeznaczono blisko 21 mln zł na konsultacje i diagnostykę oraz dodatkowe 44 mln zł na leczenie w ramach programu lekowego. Średni koszt terapii jednego pacjenta wyniósł ponad 136 tys. zł.

W ramach tego programu pacjenci mają dostęp do innowacyjnych leków, w tym immunoterapii. Leczenie realizowane jest m.in. w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie, krakowskim oddziale Narodowego Instytutu Onkologii oraz szpitalach w Tarnowie i Nowej Hucie.

Od 2020 roku Małopolski NFZ wydał na leczenie czerniaka ponad 180 mln zł. Co istotne, w przypadku czerniaka oka możliwe jest również zastosowanie protonoterapii, którą prowadzi Szpital Uniwersytecki w Krakowie. W 2024 roku skorzystało z niej 21 pacjentów.

Nie zwlekaj – reaguj na zmiany skórne

– Czerniak to choroba, którą można wykryć we wczesnym stadium. Wymaga jednak naszej czujności i odpowiedzialności – przypomina Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektorka Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Krakowie. – Niepokojące znamiona na skórze powinny być impulsem do natychmiastowej wizyty u lekarza. Nie warto zwlekać – wczesne rozpoznanie daje realną szansę na skuteczne leczenie.