Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy
W celu ochrony inwestycji w rozwój pracowników oraz zabezpieczenia tajemnic biznesowych, pracodawcy często decydują się na wprowadzenie klauzuli o zakazie konkurencji. Taka umowa, zawierana zarówno na czas trwania stosunku pracy, jak i po jego zakończeniu, ma na celu zapobieganie sytuacjom, w których pracownik mógłby przejść do pracy u konkurencji lub samodzielnie prowadzić działalność rywalizującą z pracodawcą.
Zgodnie z przepisami prawa pracy, umowa o zakazie konkurencji musi zostać sporządzona na piśmie, aby była ważna. Pracownik zobowiązany jest do przestrzegania zakazu konkurencji w trakcie trwania umowy o pracę, a także po jej zakończeniu, jeśli takie postanowienia zostały w niej zawarte. Zgodnie z art. 101.1 § 1 Kodeksu pracy, pracownik w czasie trwania stosunku pracy nie może prowadzić działalności, która byłaby w konflikcie interesów z pracodawcą, ani świadczyć usług na rzecz konkurencji. Ustawa nie precyzuje definicji "działalności konkurencyjnej", ale przyjmuje się, że obejmuje ona wszelkie formy aktywności, które mogłyby potencjalnie zaszkodzić interesom pracodawcy.
Odmowa akceptacji takiej umowy przez pracownika może prowadzić do różnych konsekwencji, w tym do odmowy zatrudnienia lub rozwiązania umowy o pracę. Warunki umowy nie mogą jednak naruszać przepisów kodeksu pracy. Przy formułowaniu umowy, pracodawca powinien precyzyjnie określić, co rozumie przez działalność konkurencyjną, aby uniknąć niejasności i zapewnić możliwość egzekwowania postanowień umowy.
Złamanie zakazu konkurencji - przesłanki i sankcje
Umowa o zakazie konkurencji musi określać czas jej trwania, który nie może przekraczać okresu zatrudnienia. Może zakończyć się wcześniej lub w wyznaczonym terminie. Ważność umowy nie zależy od faktycznego wykonywania pracy – obowiązuje również podczas wszelkich przerw w pracy, takich jak urlopy czy zwolnienia lekarskie.
Pracownik łamiący umowny zakaz konkurencji może narazić się na rozwiązanie umowy o pracę. Jeśli jego działania zostaną uznane za ciężkie naruszenie obowiązków, pracodawca ma prawo do wypowiedzenia umowy bez okresu wypowiedzenia.
Jeżeli pracownik naruszy obowiązujący go zakaz konkurencji, w wyniku czego wyrządzi szkodę majątkową swojemu pracodawcy, jest on zobowiązany do jej zrekompensowania zgodnie z regulacjami dotyczącymi odpowiedzialności materialnej pracowników. Aby mogło dojść do pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności, muszą zostać spełnione następujące warunki:
- istnienie ważnej umowy o zakazie konkurencji;
- powstanie szkody w majątku pracodawcy;
- udowodnienie winy pracownika;
- stwierdzenie związku przyczynowego pomiędzy złamaniem zakazu konkurencji a zaistniałą szkodą.
Roszczenia pracodawcy wobec pracownika ulegają przedawnieniu po roku od momentu, kiedy pracodawca dowiedział się o szkodzie, ale nie później niż trzy lata od momentu jej wyrządzenia.
Czas trwania umowy o zakazie po ustaniu stosunku pracy
Umowa o zakazie konkurencji po zakończeniu pracy jest możliwa do zawarcia tylko z tymi pracownikami, którzy mieli dostęp do informacji kluczowych dla firmy, których ujawnienie mogłoby zaszkodzić pracodawcy. Celem takiej umowy jest ochrona tajemnic przedsiębiorstwa, w tym wiedzy technicznej, technologicznej, handlowej czy organizacyjnej. Umowa powinna jasno określać, co jest uznawane za konkurencyjną działalność i jakie działania są pracownikowi zabronione. Ważne jest, aby umowa była szczegółowa, co zwiększa szanse na jej przestrzeganie.
Umowa o zakazie konkurencji wchodzi w życie po zakończeniu stosunku pracy, a pracownik może wtedy ubiegać się o odszkodowanie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2018 r. I PK 182/17, umowa taka musi zawierać trzy podstawowe elementy: zakres zakazu, czas trwania oraz wysokość odszkodowania.
Napisz komentarz
Komentarze